سوالات متداول


سرکابل و مفصل حرارتی ( heat shrink) بهتر است یا سرکابل و مفصل سرد ( cold shrink)؟

به این سوال نمی توان پاسخی کوتاه و قطع داد. و واقعیت اینست که محصولات ( اتصالات کابل) تولید شده با هر یک از فناوری های فوق الذکر، مزای و ویژگی های مربوط به خود را دارند. لذا، این ملاحظات و نیازهای مصرف کننده نهایی است که تعیین می کند کدامیک برای آن مصرف کننده بخصوص مناسبتر ( بهتر) است. در اینجا جهت اطلاع مصرف کنندگان، پیمانکاران، و انتخاب کنندگان سرکابل و مفصل به ذکر بعضی از مهمترین ویژگی های هر یک از این دو گروه اتصالات می پردازیم.

-         فناوری تولید سرکابل و مفصل های حرارتی قدیمی تر، و در نتیجه شناخته شده تر از فناوری تولید سرکابل و مفصل های سرد می باشد.

-         سرکابل و مفصل های سرد، به علت گرانتر بودن مواد اولیه مصرفیشان، و همچنین زمان بر بودن بیشتر فرآیند تولیدشان، از سرکابل و مفصل های حرارتی گرانتر هستند.

-         نصب سرکابل و مفصل های سرد آسانتر و سریعتر از سرکابل و مفصل های حرارتی است، و امکان بروز خطای نصب در آنها کمتر است.

-         در محل نصب و شرایطی که استفاده از گاز و شعله یا مجاز نیست، یا دشوار است، به کارگیری سرکابل و مفصل های سرد ارجحیت دارد.

-         ابعاد سرکابل و مفصل های سرد ( طول و قطر) می تواند از سرکابل های حرارتی کوچکتر باشد ( بسته به سازنده و برند و نوع سرکابل و مفصل). این ویژگی بویژه در نصب داخلی ( indoor) سرکابل اهمیت پیدا می کند.

-         بطور کلی، سیلیکون ( ماده اولیه تولید سرکابل سرکابل و مفصل سرد ) از پلی اولفین ها ( مواد اولیه تولید سرکابل و مفصل حرارتی) آب گریز تر است. این ویژگی بویژه در نصب بیرونی ( outdoor) سرکابل اهمیت پیدا می کند.

-         عمر مفید کاری هر دو گروه اتصالات، در صورت انتخاب و نصب و بهره بردای درست، بسیار طولانی است و این دو فناوری از این لحاظ مزیتی نسبت به یکدیگر ندارند.

-         در صورت بهره گیری از کابلشو و دوراهه پیچی فول بیمتال، بجای کابلشو و دوراهه پرسی، هر دو گروه این محصولات از شکل " تک سایز" خارج شده و هر سرکابل و یا مفصل می تواند برای چندین سایز کابل با هادی های مسی و یا آلومینیومی به کار گرفته شود.

عمر مفید سرکابل و مفصل چقدر است؟
سرکابل ها ( Terminations) و مفصل های ( joints) فشار ضعیف، فشار متوسط، و فشار قوی کابل های برق، مثل اکثر تجهیزات دیگر مورد استفاده در انتقال توزیع و مصرف صنعتی، معمولا به مدت 2 سال از زمان خریداری، و یا 18 ماه از زمان نصب و برقدار شدن ( هرکدام که زودتر فرا برسد) از طرف سازندگان گارانتی می شوند. اما، صرفنظر از اینکه جنس و تکنولوژی ساخت سرکابل و مفصل چه باشد، در صورت تامین اتصالات مورد نظر از سازندگان معتبر، و همچنین انتخاب نصب درست سرکابل و مفصل، انتظار می رود که یک سرکابل و مفصل با کیفیت، در شرایط کار ( بهره برداری) نرمال، عمر مفیدی به انداره عمر کابلی که بر روی آن نصب می شوند داشته باشند. البته باید به این نکته مهمتوجه داشت که سرکابل و مفصل ضعیف ترین اجزای یک شبکه کابلی محسوب می شوند، و در صورت بروز حوادث خارج از توان تحمل شبکه، و یا عمل نکردن درست و بموقع سیستم های محافظتی، انتظار می رود که سرکابل و یا مفصل زودتر ( به جای ) کابل صدمه ببنند و به قطع جریان برق منجر شوند، که البته این به نفع شبکه نیز خواهد بود.
نقش بشقابک (rain shed) در ساختمان سرکابل چیست؟
نقش یک یا چند بشقابک در سرکابل فشار متوسط و فشار قوی عبارتست از افزایش دادن فاصله خزشی، به ترتیبی که، بویژه در فضای آزاد در شرایط رطوبی (شرجی)، بارندگی، و یا آلودگی هوا، مسیری که لازمست قوس الکتریکی بین کابلشو و اتصال ارت شیلد و یا آرمور کابل طی کند افزایش یابد و در نتیجه احتمال برقراری قوس الکتریکی (جرقه زدن) بر روی بدنه سرکابل کاهش بیابد. به همین دلیل است که تعداد بشقابک های سرکابل های داخلی (indoor) از سرکابل های هوایی  (outdoor) کمتر است. بلندتر بودن طول سرکابل های هوایی در مقایسه با سرکابل های داخلی هم علاوه بر تامین فضا برای نصب بشقابک های بیشتر، به منظور افزایش فاصله هوایی، و کاهش احتمال برقرار شدن قوس الکتریکی ( جرقه زدن) در هوا، بین کابلشو و ارت می باشد.
تفاوت فاصله خزشی و فاصله هوایی چیست ؟
فاصله خزشی (Creepage distance) عبارتست از کوتاه ترین فاصله ای بر روی سطح مواد عایقی که قوس الکتریکی باید بین دو قطعه (بخش) هادی یک تجهیز الکتریکی طی نماید. درمورد سرکابل های فشار متوسط و فشار قوی، این فاصله مابین کابلشو و اتصال ارت شیلد و یا آرمور کابل می باشد که قوس الکتریکی احتمالی می بایست بر روی سطح بدنه عایقی سرکابل طی نماید. درحالیکه، فاصله هوایی (Clearance) کوتاهترین فاصله ای است که قوس الکتریکی باید در هوا بین دو قطعه هادی یک تجهیز الکتریکی طی نماید. برای مثال، در تابلو یا پست برق، فاصله هوایی دو شینه مجاور، و یا در سرکابل فشار متوسط و یا فشار قوی، فاصله عمودی (طول سرکابل) بین کابلشو و اتصال ارت.
کابلشو و دوراهه پیچی ( با برند UNIC) ارزانتر است یا کابلشو و دوراهه پرسی؟
در یک جمله نمی توان به این سوال پاسخ داد. بهتر است بپرسیم در چه سایز هایی و برای چه جنس کابلشو و دوراهه های پرسی، قیمت کابلشو های پیچی با قیمت کابلشو های پرسی قابل رقابت تر می شوند. در مقایسه با کابلشو های مسی سایز بزرگ ( سایز 500 و 400)، به علت قیمت بالای مس، کابلشو ها و دوراهه های UNIC  ارزانتر هستند. در سایز ها متوسط ( 300 و 240) بویژه هنگام استفاده در سرکابل و مفصل، قیمت ها قابل رقابت با یکدیگر می باشند. در مقایسه با کابلشو ها و دوراهه های مسی کوچکتر، و همچنین کابلشو ها و دوراهه های پرسی آلومینیومی و فول بیمتال، کابلشو ها و دوراهه های پیچی UNIC گرانتر هستند. اما این تنها نوک قله کوه یخ است. یک  شرکت توزیع برق، برای مثال، بجای 18 مدل سایز کابلشو های مسی، آلومینومی و بیمتال، یک مدل/ سایز کابلشو پیچی سایز 240-70 خریداری و در انبار خود نگه می دارد. به علاوه، بجای چندین دست پرس کابلشو هیدرولیک و جعبه های قلمه پرس گران قیمت، ابزار نصب بسیار ساده و ارزان قیمت کابلشو ها و دوراه های UNIC  را خریداری و در اختیار تیم های عملیاتی خود می گذارد. و در نتیجه، در این راه، عملا صرفه جویی قابل توجهی خواهد نمود.
آیا سرکابل با کابلشو پیچی ( با برند UNIC) مناسبتر و با صرفه تر است یا کابلشو های پرسی؟
سرکابل مجهز به کابلشو پرسی برای یک سایز معین از کابل ( مثلا 185 میلیمتر مربع) و برای اتصال دو هادی مشخص به یکدیگر ( مس به مس، آلومینیوم به آلومینیوم، و یا آلومینیوم به مسی) تعریف و تحویل خریداری می گردد. در صورتیکه سرکابل مهز به کابلشو پیچی ( UNIC)، برای چند سایز مختلف کابل ( برای مثال، 240-70 یعنی برای کابل های سایز 70، 95، 120، 185 و 240 میلیمتر مربع) و برای اتصال هر نوع هادی به هر نوع هادی دیگر، به کار گرفته می شود . به این ترتیب، با بهره گیری از سرکابل مجهز به کابلشوی UNIC ، استوک مورد نیاز مصرف کننده، پیمانکار، و یا فروشگاه به میزان قابل توجهی کاهی می یابد.
آیا مفصل نواری از نظر کیفیت و طول عمر با مفصل های دیگر قابل رقابت می باشد؟
در صورتیکه نوار های نیمه هادی و عایق مورد استفاده از برند شناخته شده اروپایی و یا آمریکایی باشد ( و نه برند های ناشناخته و یا محصولات Fake  که از برند های معروف استفاده می کنند)، و نسبت به اعتبار و تخصص شرکت ارائه دهنده مفصل نواری اطمینان کافی داشته باشید، و همچنین مفصل نواری توسط نصاب متخصص نصب و تحویل گردد، هیچ مشکلی از نظر کیفیت و طول عمر مفصل های نواری، تا سطح ولتاژ 72 کیلووت وجود ندارد و می توان با اطمینان از این محصول استفاده نمود.
مفصل نواری چیست و چه کاربردی دارد؟
در سطوح ولتاژی فشار متوسط مورد استفاده در شبکه های توزیع برق و شبکه های صنعتی ( از 7.2 تا 52 کیلوولت) و در شبکه های فوق توزیع ( 72 کیلوولت)، زمانیکه مفصل مورد نیاز برای برقراری اتصال بین دو کابل در دسترس نیست و یا زمان لازم برای تأمین مفصل مورد نظر بیش از حد طولانی می باشد، می توان بجای مفصل حرارتی  (Heat Shrink) و یا مفصل سیلیکونی    (Slip-on / Cold Shrink) از مفصل نواری استفاده کرد. در مفصل نواری، لایه های استرس کنترل ( نیمه هادی) و عایق مفصل، با نوار هایی با خاصیت مشابه جایگزین می شوند، و به این ترتیب محدودیت موجود برطرف می گردد. مفصل نواری ممکن است بنابر نیاز، با روکش نهایی حرارتی ( مشابه مفصل های دیگر) عرضه گردد و یا مجهز به کیس رزینی باشد ( مفصل نواری – رزینی).
آیا می توان برای برقراری اتصال بین دو کابل فشار متوسط از مفصل رزینی استفاده کرد؟
خیر. مفصل های رزینی برای برقراری اتصال بین دو کابل تک یا چند رشته فشار ضعیف (تا حداکثر 1000 ولت) به کار گرفته می شوند. برای برقراری اتصال بین دو کابل تک یا سه رشته فشار متوسط (از 3300 ولت تا 52 کیلو ولت) می بایست از مفصل حرارتی-رزینی استفاده می شود. دلیل این امر اینست که در سطوح ولتاژی فشار متوسط، نیاز است مفصل کابل به استرس کنترل و لایه های عایقی متفاوتی از مفصل فشار ضعیف مجهز باشد که در مفصل های رزینی ساده چنین نیست.
بهترین گزینه برای برقراری اتصال بین دو کابل با مشخصات متفاوت چیست؟
برای برقراری اتصال بین دو کابل متفاوت از نظر جنس هادی (مس و آلومینیوم) و یا سایز (برای مثال، کابل با سطح مقطع 95 میلیمتر مربع به کابل سطح مقطع 185 میلیمتر مربع)، چه در مفصل های کابل فشار ضعیف و چه فشار متوسط، بهترین گزینه از نظر فنی و اقتصادی، دوراهه  پیچی فول بیمتال است. (دوراهه UNIC، تولید شرکت شاهین مفصل)
آیا کابلشوی فول بیمتال میتواند در هر شرایطی، و برای تمامی کاربردها، جایگزین کابلشوی بیمتال DTL2 شود؟
کابلشوی بیمتال DTL2 و انواع قدیمی تر کابلشو های بیتمال (مس+آلومینیوم)، برای برقراری اتصال بین کابل آلومینیومی با شینه، کلید، و یا هر وسیله مسی به کار می رود. کابلشوی فول بیمتال نیز میتواند بدون هیچ محدودیتی، چه بطور مستقیم و چه به عنوان بخشی از سرکابل، به منظور همین کاربرد، جایگزین انواع کابلشوی بیمتال از جمله DTL2 شود.